وظایف پیمانکار نقشهبرداری چیست؟ وظایف و مسئولیتهای مهندس نقشهبردار و شرکتهای نقشهبرداری چیست؟ | انجام عملیات نقشه برداری شامل تهیه نقشههای توپوگرافی، تفکیکی، ثبتی و اجرایی، همچنین پیادهسازی نقشهها در محل پروژه، تعیین بر و کف، عرصه و اعیان، تهیه نقشههای UTM در سامانه شمیم (نقشه ثبتی) و تهیه و ارائه گزارشهای فنی
مقدمه وظایف پیمانکار نقشهبرداری
رشته مهندسی نقشهبرداری یکی از مهمترین و کاربردیترین رشتههای حوزه عمران در جهان است. هر پروژهای که نیاز به مدیریت درست و نظارت بر اجرا داشته باشد قطعاً به پیمانکاران مهندسی نقشه برداری نیاز دارد. اما بهتر است در ابتدا به تعریف پیمانکار بپردازیم.
تعریف پیمانکار
بهصورت خیلی واضح هر تیم و یا گروهی که در قالب قرارداد مشخصی بهازای مبلغ و زمان مشخص و بهمنظور انجام شرح خدمات مشخصی وظیفه انجام کاری را برعهده میگیرند را پیمانکار مینامند.
دراینبین این عبارت در بین عمرانیها بسیار متداول بوده و دلیل آن هم نیاز پروژههای عمرانی به تخصصهای بسیار زیاد است و لازم است در قالب قرارداد مشخص از هر تخصص و تیم پیمانکار استفاده شود. دراینبین پیمانکار نقشه برداری نیز در پروژههای عمرانی بسیار حائز اهمیت است که در این مقاله، به بررسی وظایف پیمانکار نقشهبرداری و شرح وظایف کارشناس نقشهبرداری، وظایف ناظر نقشهبردار، پرداخته میشود.
وظایف پیمانکار نقشهبرداری چیست؟
باتوجهبه تعریف پیمانکاری نقشه برداری باید گفت که یکی از مهمترین پیمانکاران در پروژههای عمرانی مهندسهای نقشهبردار هستند.
وظایف مهندس نقشهبردار در قالب پیمانکاری نقشهبرداری در سه دسته مشاوره، نظارت و اجرا خلاصه میشود؛ اما لازم است وظایف پیمانکار نقشهبرداری در دستهبندیهای زیر بیان شود.
- شغل نقشهبرداری و پیمانکاری نقشهبرداری
- کاربرد پیمانکاری نقشهبرداری در عمران
- پیمانکاری نظارت نقشهبرداری نظاممهندسی
- شروع کار پیمانکاری نقشهبرداری صلاحیت
- اجرا پیمانکاری نقشهبرداری و شکایت از پیمانکاری مهندس نقشهبردار
شرح وظایف کارشناس نقشهبرداری در شغل نقشهبرداری و پیمانکاری نقشهبرداری شرح وظیفه پیمانکاران نقشهبرداری با تعریف شغل نقشهبرداری شروع میشود که مهمترین وظیفه آن اندازهگیری طول و زاویه و تهیه مختصات و تعیین ارتفاع است.
مهندسی نقشهبرداری
در واقع مهندسی نقشهبرداری علم اندازهگیری است و مهندس نقشهبرداری بهترین است که بتواند کمترین خطا را در اندازهگیری داشته باشد.
شرح وظایف پیمانکار نقشهبرداری
برای این خط معیارهای مجاز بر اساس فرمولهای مهندس وجود دارد بهطورکلی وظایف پیمانکار نقشهبرداری بهصورت زیر است.
- جمعآوری دادهها و برداشت وضع موجود و اطلاعات سهبعدی
- تهیه نقشههای توپوگرافی، تفکیکی، ثبتی، و اجرایی
- ترسیم و تهیه نقشه بر اساس استاندارد
- تطابق برداشتهای وضع موجود و استانداردها
- نظارت بر اجرا
- تهیه و ارائه گزارشهای فنی

وظایف پیمانکاری ناظر نقشهبردار
پیمانکاری نقشهبرداری با نظارت نیز میتواند تعریف شود بسیار پیش میآید که تیم نظارتی بیطرف اما دقیق در محل حضور پیدا میکند و باتوجهبه خواسته کارفرما و سایر پیمانکاران صحت انجام کارها را نظارت میکند.
پیمانکار نظارت نقشه برداری وظیفه نظارت بر صحت عملکرد سایر پیمانکاران اجرایی و همینطور پیمانکاران نقشهبرداری سایر اکیپها را نیز برعهده دارد بهطورکلی میتوان وظایف اصلی پیمانکار نظارت نقشه برداری را در قالب موارد زیر بیان نمود.
- کنترل بر ساخت ساختمان بنچ مارک ها
- کنترل بر دقت مسطحاتی و ارتفاعی ایستگاههای نقشهبرداری
- کنترل بر صحت و دقت دادههای جمعآوریشده
- کنترل بر المانهای اجرا شده مطابق استانداردها و دستورالعملهای اجرایی
- ارائه گزارشهای مکتوب نظارتی مغایرتها و پیشرفتها و صورتوضعیتهای سایر پیمانکارها
پیمانکاری نظارت نقشهبرداری نظاممهندسی
بسیاری از پروژههای ساختمانی بسیار بزرگ قبل از صدور پایان کار و تفکیک نیازمند پیش تفکیک هستند این پروژهها بهصورت واگذاری به شرکتهای مشاور مهندسی دارای پروانه نظاممهندسی و یا دفاتر مهندسی قابلارائه هستند.
پیمانکاران نظارت نقشه برداری ساختمان حتماً باید عضو نظاممهندسی بوده و دارای پروانه و مهر نظاممهندسی باشند و عملیات پیش تفکیک ساختمانی را بر اساس وضع موجود و مطابق با نقشههای معماری و دستورالعملها و ضوابط در نظر بگیرند و بررسی کنند.
این موضوع یکی از مهمترین و حساسترین وظایف پیمانکار نقشهبرداری است.
شکایت از مهندس نقشهبردار
با توجه به اهمیت و حساسیت بالای فعالیتهای مهندسی نقشهبرداری، گاهی اوقات پیش میآید که برخی مالکان، چه به دلیل ناآگاهی و چه به دلیل آگاهی بیشازحد، از مهندسان نقشهبردار درخواست تغییر در نتایج مشاهدات آنان را دارند. با این حال، این قشر سختکوش همواره با تعهد و پایبندی به اصول حرفهای، نقش کلیدی در احقاق حقوق مالکان و حل مشکلات و دعاوی حقوقی ایفا کرده و یکی از شریفترین گروههای مهندسی به شمار میروند.
در مواردی که اختلافات یا عدم تطابق نتایج حاصل با واقعیت مشاهده شود، که ممکن است ناشی از خطاهای احتمالی باشد، توصیه میشود از خدمات مهندسان نقشهبردار دارای صلاحیت و مجوز از نظام مهندسی استان یا تأییدیه قوه قضاییه استفاده شود. در چنین شرایطی، نقشهها مورد بازبینی قرار گرفته و اصلاحات لازم از طریق هیئتهای نظارت مهندسی انجام خواهد شد.
به همه مالکان عزیز توصیه میشود برای پیشگیری از مشکلات آینده، همکاری با شرکتها، تیمها و مهندسان با تجربه و دارای مجوز را در اولویت قرار دهند. انتخاب مهندسان صرفاً بر اساس قیمت پایین خدمات ممکن است در کوتاهمدت بهصرفه به نظر برسد، اما در بلندمدت میتواند منجر به هزینههای بیشتر مالی و زمانی شود.
همچنین اکیداً پیشنهاد میشود از سپردن پروژهها به افراد غیرمتخصص یا بدون مدرک معتبر خودداری کنید. برای اطمینان از کیفیت کار، از خدمات مهندسان دارای مدرک کارشناسی نقشهبرداری و عضویت در نظام مهندسی استفاده کنید.
مراحل شروع کار پیمانکاری نقشهبرداری
- در اولین گام لازم است تیم مهندسی نقشه برداری با مراجعه به محل و بازدید بهصورت حضوری بامطالعه و بررسی اسناد موجود بهصورت کاملاً شفاف وضع موجود پروژه را بازدید کند.
- در مرحله بعدی با جلسه حضوری کارفرما نسبت به خواستههای کارفرما آشنایی کامل پیدا کند و شرح خدمات درستی از پروژه را متصور شود.
- در گام بعدی بر اساس تعرفهها و هزینههای جاری پروژه حتماً اقدام به برآورد نماید. در این برآورد علاوه بر تعرفه تجربه مهندس نقشه برداری بسیار تعیینکننده است همچنین در قالب پروپوزال و یا پیشقرارداد اقدام به مذاکره نموده و حتماً قراردادی ارائه شود که توسط یک وکیل باتجربه با درنظرگرفتن صلاح طرفین قابلیت اجرا را داشته باشد.
- بعد از انجام مراحل و با دریافت پیشپرداخت پیمانکار نقشه برداری بر اساس توافقات اقدام به تجهیز کارگاه مینماید که این موضوع بر اساس توافق برعهده کارفرما یا پیمانکار خواهد بود.
نفرات و تجهیزات و لیست آن ها به منظور حضور در کارگاه احراز شده و این موضوع شروع کار پیمانکاری نقشه برداری می باشد.
صلاحیت اجرا نقشهبرداری
ازآنجاییکه پروژه عمرانی به معنی هزینه است لازم است از پیمانکاران نقشه برداری دارای صلاحیت لازم استفاده شود.
- صلاحیت در پیمانکاری نقشه برداری به معنی داشتن دانش، تجربه، مهارت مدیریت و اجرا پروژه و همینطور داشتن تجهیزات بهروز است.
- بهصورت رسمی صلاحیت پیمانکاری نقشه برای متوجه شرکتهای دارای صلاحیت نقشهبرداری، دفاتر مهندسی، مهندسان دارای مدرک کارشناسی به بالا مهندسی نقشهبرداری و عضو نظاممهندسی ساختمان استان است.
- لذا در سنجش صلاحیت مهندس نقشهبردار علاوه بر شناخت و حسن شهرت مهندس نقشهبردار لازم است که سایر مدارک و مستندات نیز در نظر گرفته شود.
کاربرد نقشهبرداری و وظایف پیمانکار نقشهبرداری در عمران
در تمامی کارهای عمرانی چه مطالعه، طراحی و نظارت و اجرا نقشهبرداری، و پیمانکاری نقشه برداری در عمران بسیار مهم است مهمترین وظایف پیمانکار نقشهبرداری و کاربردها را میتوان بهصورت موارد زیر اشاره کرد:
-
تهیه نقشه توپوگرافی
نقشههای توپوگرافی نشاندهنده پستیوبلندیهای زمین و به عبارتی وضع موجود هستند و در طراحی معماری، راهسازی، سدسازی، تونل، ساختمانسازی و هر پروژه عمرانی یکی از مهمترین نقشههای تهیه شده توسط پیمانکاران نقشه برداری است که به روش مستقیم زمینی با استفاده از دوربینهای توتال استیشن و عکسبرداری هوایی پهپاد تهیه میشود.
-
تهیه نقشه وضع موجود
قبل از انجام هر عملیات عمرانی مانند بازسازی، نوسازی، ساختوساز و احداث لازم است نسبت به تهیه نقشه وضع موجود اقدام شود این موضوع در ارتباط با تمامی سازها و ساختمانها برای احداث نما و هر موضوع دیگر بسیار ضروری است با تهیه نقشه وضع موجود میتوان در مراحل آتی برآورد درستی از صحت اجرا داشت.
تفکیک و تقسیم زمینها به قطعات کوچکتر بر اساس طرح تفصیلی و دستورالعمل و قوانین یکی از مهمترین کارهای پیمانکاری نقشهبرداری بهخصوص در شهرکسازیها است.
از اولین روز ساختمانسازی یعنی جانمایی زمین، نقشه و خاکبرداری گرفته تا صدور پایان کار حضور مهندس ساختمان در پروژههای ساختمانی بسیار مهم است و پیمانکار نقشهبردار بهخصوص در ساختمانسازیهای بلندمرتبه باید حضور مداوم داشته باشند.
یکی از هزینهبرترین کارها در عمران برآورد حجم عملیات خاکی است که پیمانکاران نقشهبرداری این وظیفه را در تمامی پروژههای عمرانی ساختمانسازی، معدن، پل، سد، تونل و راهسازی برعهده دارند که شامل محاسبه و گزارش نهایی میشود.
-
پایش و رفتارسنجی سازه
زمانی که گودبرداری اتفاق میافتد یا زمانی که بلندمرتبهسازی میشود رفتار سازهها باتوجهبه واردشدن بار به آنها باید در فاصله زمانی موردمطالعه قرار گیرد که این وظیفه پیمانکاران نقشه برداری است.
-
نقشهبرداری اجرایی
بهطورکلی نقشهبرداری اجرایی از جمله مهمترین وظایف پیمانکاران نقشهبرداری است که شامل مواردی چون محوطهسازی، پیادهسازی و نما و… میشود.

نتیجهگیری وظایف پیمانکار نقشهبرداری
وظایف پیمانکار نقشهبرداری بسیار مهم و تعیینکننده در پروژههای عمرانی است بهطوری که درصورتیکه در پروژه عمرانی از پیمانکاران نقشه برداری استفاده شود میتوان به آن پروژه خوشبین بود که از لحاظ سرعت، دقت، صحت و نظارت بر اجرا در هر لحظه اعتماد کرد.
مهندسین نقشهبردار همواره کمککار و تعیینکننده درستی و صحت در تمامی مراحل پروژه هستند.