آموزش کامل محاسبه حجم عملیات خاکی در پروژههای عمرانی (متره و برآورد) | در هر پروژه عمرانی، متره و برآورد دقیق آیتمهای پروژه از مهمترین عوامل در تعیین زمان و هزینههاست.
یکی از کلیدیترین بخشهای این فرایند، محاسبه حجم عملیات خاکی است که شامل برآورد دقیق حجم خاکبرداری و خاکریزی باتوجهبه طراحیهای پروژه است. برای دستیابی به این هدف، در اولین گام لازم است مهندسین طراح، درکی دقیق از وضعیت موجود پروژه از نظر پستیوبلندی ارتفاعی یا بهاصطلاح وضع موجود زمین داشته باشند.
به همین منظور، با استفاده از روشهای مختلف و با مشاوره مهندسین نقشهبردار، اقدام به تهیه نقشه توپوگرافی میشود. این نقشه، نقطه شروع فرایند متره و برآورد حجم عملیات خاکی است. پس از این مرحله، طراحان المانهای مختلف پروژه شامل تونل، سد، ساختمان، سایت، راه و… را طراحی کرده و بر اساس طراحی خط پروژه، استانداردهای مرتبط با پروژه را تعریف میکنند.
برای تحقق این استانداردها، زمین طبیعی باید تغییراتی را تجربه کند که همین امر موجب تعیین دقیق حجم و متره عملیات خاکی میشود. تیم آقای UTM با بهرهگیری از تجربه، روشها و تجهیزات بهروز، مشاوری مطمئن برای برآورد و متره حجم عملیات خاکی پروژههای شما خواهد بود.
چگونه حجم عملیات خاکی در راهسازی و پروفیل طولی را محاسبه کنیم؟
در مرحله اول لازم است اقدام به تهیه نقشه توپوگرافی باتوجهبه وضع موجود و مقیاس بهینه شود و در آن تمامی عوارض برداشت میشود.
در مرحله بعدی طراحی مسیر بر اساس معیارها و استانداردهای راهسازی انجام میشود که شامل خط پروژه میشود که با استفاده از نرمافزارهای تخصصی مانند civil3d و cstp انجام میشود.
بهمنظور محاسبه عملیات خاکی و درنظرگرفتن مساحت مدنظر برای استفاده در فرمول از مقاطع عرضی استفاده میشود که این موضوع نیز در نرمافزار civil3d قابلپیگیری است که بهمنظور محاسبه حجم از فرمولهای روش متوسط مقاطع عرضی و روش منشوری است و در نهایت جدول محاسبه حجم تولید میشود که حجم تجمیعی را نتیجه میشود.
روشهای محاسبه حجم عملیات خاکی و بتنریزی فونداسیون در نقشهبرداری ساختمانی
برای محاسبه حجم عملیات خاکی و بتنریزی فونداسیون، روشهای مختلفی وجود دارد که بسته بهدقت موردنیاز و پیچیدگی فونداسیون انتخاب میشوند:
-
روش دستی:
- مناسب فونداسیونهای کوچک و با اشکال ساده هندسی (مانند نواری یا مربعی).
- فونداسیون را به بخشهای کوچکتر تقسیم کرده، مساحت هر بخش را محاسبه و در ارتفاع ضرب میکنیم تا حجم نهایی به دست آید.
-
روش مقطع عرضی:
- برای فونداسیونهای پیچیدهتر، مقاطع عرضی در فواصل مشخص برداشته میشود.
- با استفاده از فرمول میانگین مساحت، حجم بین مقاطع محاسبه میشود.
-
روش شبکهبندی:
- برای اشکال نامنظم، مساحت سطح را ثابت در نظر گرفته و اختلاف ارتفاع بین سطح اولیه و نهایی را در آن ضرب میکنیم.
-
روش دقیق مهندسی با دوربین توتال استیشن و نرمافزار Civil 3D:
- ابتدا سطح اولیه زمین با برداشت توپوگرافی ثبت میشود.
- سپس سطح تمامشده فونداسیون برداشت شده و اختلاف ارتفاع نقاط مشخص میشود.
- با ورود دادهها به نرمافزارهای تخصصی مانند Civil 3D، حجم نهایی بادقت بالا محاسبه میشود.
راهنمای کامل محاسبه حجم عملیات خاکی با بیل مکانیکی (تصاویر و مثالها)

در محاسبه حجم عملیات خاکی با استفاده از بیل مکانیکی، چند پارامتر مهم باید مدنظر قرار گیرد تا دقت محاسبات بالا باشد. این پارامترها عبارتاند از:
- ظرفیت باکت بیل مکانیکی: این مقدار نشاندهنده حجم خاکی است که بیل مکانیکی میتواند در هر بار بارگیری حمل کند.
- ضریب پرشدن پاکت: این ضریب بسته به نوع خاک تغییر میکند و معمولاً بین ۹۰ تا ۱۱۰ درصد متغیر است. برای خاکهای نرمتر این ضریب بیشتر است.
- ضریب تورم خاک: بسته به نوع خاک، این ضریب میتواند ۱۰ تا ۳۰ درصد از حجم اسمی خاک بیشتر شود.
اگر حجم عملیات خاکبرداری مشخص باشد و ظرفیت باکت بیل مکانیکی نیز مشخص شود، میتوان تعداد دفعات تخلیه باکت را بادقت بالایی محاسبه کرد. این محاسبات به افزایش دقت عملیات خاکبرداری کمک میکند و مدیریت پروژه را بهبود میبخشد.

آموزش محاسبه حجم عملیات خاکی با اکسل (مرحلهبهمرحله)
خیلی از اوقات بهمنظور محاسبه حجم عملیات خاکی میتوان بهمنظور مستندسازی در پروژهها بهخصوص راهسازی از اکسل استفاده کرد به همین منظور نمونه اکسل محاسبه حجم را میتوان مشابه شکل زیر تنظیم و باتوجهبه فرمولها و فایل برداشتی نقشهبرداری اقدام به محاسبه حجم عملیات خاکی نمود.

محاسبه حجم عملیات خاکی: آموزش دستی و نرمافزاری برای مبتدیان و حرفهایها
برای محاسبه حجم عملیات خاکی، درک دقیق از حجم بسیار مهم است. حجم خاک از ضرب مساحت مقطع در تغییرات ارتفاع به دست میآید. این فرایند زمانی که شکل خاکبرداری بهصورت منظم و هندسی باشد، چندان پیچیده نیست. اما زمانی که پروژه بهصورت مقطعبندی شده و در مساحتهای نامنظم انجام میشود و عملیات خاکبرداری و بتنریزی در لایههای مختلف صورت میگیرد، محاسبه حجم خاک نیازمند تجهیزات پیشرفته، برنامهریزی دقیق و مستندسازی است.
در این شرایط، استفاده از نرمافزارهای مهندسی برای محاسبه دقیق حجم خاک و انجام تحلیلهای پیچیده بسیار ضروری است. تیم مشاوران UTM با تجربه بالا در این زمینه میتواند شما را در محاسبات خاکی، برنامهریزی پروژههای عمرانی و استفاده از نرمافزارهای مهندسی یاری کند.
نحوه محاسبه حجم عملیات خاکی بین دو سطح بهصورت دقیق
اولین گام در هر پروژه عمرانی، تهیه نقشه توپوگرافی از سطح طبیعی و بکر پروژه است. این برداشت نقشهبرداری، اولین مستند و مبنای ارتفاعی در فرایند طراحی و مستندسازی پروژه به شمار میآید. باتوجهبه طرح کارفرما و نوع اجرای پروژه، میتوان زمانبندی و هزینهها را در قالب صورتوضعیت پیشبینی کرده و حتی عملکرد پیمانکاران را ارزیابی نمود.
برای انجام این کار، سطح اولیه توسط مهندس نقشهبردار انجام میشود. سپس در هر مرحله، سطح ثانویه نیز برداشت شده و اختلاف ارتفاع بین این دو سطح، در مساحت ثابت پروژه که همان محدوده پروژه است ضرب میشود. بهاینترتیب، حجم خاکبرداری و خاکریزی مشخص میشود.
این محاسبات باید حتماً توسط یک مهندس نقشهبردار باتجربه و مسلط به نرمافزارها و تجهیزات مهندسی انجام شود تا دقت و صحت محاسبات تضمین گردد.
خدمات تخصصی آقای UTM در محاسبه حجم عملیات خاکی پروژهها
تیم مهندسی آقای UTM با بهرهگیری از تجربه، زیرساختها و تجهیزات بهروز مهندسی نقشهبرداری توانسته است رضایت ۱۰۰ درصدی پیمانکاران را جلب کند. محاسبه حجم عملیات خاکی یکی از مهمترین عملیاتها در هر پروژه عمرانی است. تبادل حجم خاکی در پروژههای عمرانی به معنی هزینه و جابجایی صورت وضعیت است.
حساسیت این موضوع برای هر کسی که حتی یکبار از نزدیک در پروژههای بزرگ مانند ساختمانسازی، سدسازی، تونلسازی، راهسازی و دیگر عملیاتهای تسطیح شرکت کرده باشد، کاملاً مشخص است.
این نکته بارها مطرح شده که مشاوره از مهندس نقشهبردار خبره تنها هزینه نیست، بلکه صرفهجویی در زمان، بالابردن دقت و اعتماد در پروژه است. به همین دلیل، ملاک قراردادن دستمزد پایین و صرفاً هزینه درنظرگرفتن برای کارفرما گاهی منجر به خسارات جبرانناپذیر در پروژه خواهد شد.
در هر مرحله از پروژه ما مشاور شما برای مدیریت درست و بهینه پروژه خواهیم بود.
تجهیزات مهندسی ضروری برای محاسبه حجم عملیات خاکی: توتال استیشن، گیرنده مولتی فرکانس، ترازیاب
اهمیت تجهیزات مهندسی در محاسبه حجم عملیات خاکی
در محاسبه حجم عملیات خاکی، استفاده از تجهیزات مهندسی برای تمامی عوامل دفتر فنی و کارگاهی ضروری است. یکی از مهمترین این تجهیزات، دوربینهای توتال استیشن است که با سازوکار اندازهگیری طول، زاویه و اختلاف ارتفاع، میتواند مؤلفههای سهبعدی مختصات و ارتفاع را محاسبه کند.
این تجهیزات در کارگاههای عمرانی امکان کنترل و نظارت دقیق بر عملکرد پروژه و بررسی صورتوضعیتها را فراهم میآورد.
درصورتیکه این ابزار در اختیار یک مهندس نقشهبردار باتجربه و خلاق باشد، پروژه بادقت بیشتری مدیریت و پیشرفت خواهد کرد. این تجهیزات چشموچراغ پروژههای عمرانی هستند و امکان مشاهده وضعیت دقیق پروژه را فراهم میآورند.
از دیگر تجهیزات مهم در این زمینه، گیرنده مولتی فرکانس است که به ماهوارههای GPS متصل میشود. این دستگاهها میتوانند مختصات دقیق مسطحاتی را در هر لحظه در اختیار قرار دهند و برای ایجاد شبکههای ماندگار در پروژههای عمرانی استفاده میشوند.
اما ازآنجاکه این دستگاهها از ارتفاع سطح بیضوی استفاده میکنند (مدل ریاضی دقیق نیست)، لازم است برای بهدستآوردن اختلاف ارتفاع بین ایستگاهها از دستگاههای ترازیاب استفاده شود تا ارتفاع روی سطح زمین یا همان ارتومتریک بهدقت محاسبه شود.